سنگ نگاره های پیش از تاریخ غار علیصدر تقلبی هستند - نقد و بررسی کالاهای دیجیتال

به گزارش نقد و بررسی کالاهای دیجیتال، ایلنا/ براساس آخرین خبرهای بدست رسیده، سنگ نگاره های پیش از تاریخ غار علیصدر تقلبی هستند.

ماجرای سنگ نگاره های غار علیصدر وقتی آغاز شد که فواد رضاپور (غارنورد) حین نقشه برداری غار و کشف مسیرهای تازه، در بخش ورودی قدیمی غار متوجه سنگ نگاره هایی می گردد که نظرش را جلب می نماید. اما از آنجا که عدم اطلاع از چنین نقش هایی به وسیله مسئولان غار را بعید می دانست، به آن نپرداخت و بعد از سرانجام کار، چند عکس از نقش نگاره ها منتشر و درخصوص اهمیت آنها صحبت کرد. در نهایت انتشار خبری درخصوص گوزن غار علیصدر منتشر و نظرها را جلب می نماید.

حسین زندی (فعال میراث فرهنگی همدان) با توضیح روایت این ماجرا گفت: آقای رضاپور عنوان کرد که بعد از ورود به غار با این تصاویر روبرو شده است. بعد از انتشار این خبر، روابط عمومی غار علیصدر جهت کسب اطلاع در این خصوص تماس گرفت و… بعد از این ماجراها شاهد انتشار صحبت هایی از سوی اسماعیل همتی ازندریانی (باستان شناس و عضو هیئت علمی دانشگاه بوعلی سینا همدان) بودیم که عنوان کرد با توجه به بررسی های ابتدایی که در سال 1400 برای نقشه برداری های سه بعدی از کار انجام دادیم، متوجه شدیم حدود 25 تا 30 نقش در طیف های رنگی مختلف روی دیواره های غار علیصدر شناسایی شده که طیف رنگی سبز نارنجی زرد و سیاه دارد، این نقاشی ها ارزشمند بوده و در چند گونه نقش قابل مشاهده هستند، از جمله انسان کمان به دست در حال شکار، گوزن، بزسانان و انسان سوار بر اسب سانان.

این نقاشی ها مربوط به دوران پیش از تاریخ و زمانی که انسانها زندگی خود را به وسیله شکار میگذراندند، است. آنها این نقاشی ها را درون غار زمانی که آب کمتری در غار بوده، کشیده اند.

این فعال میراث فرهنگی پیرامون اینکه سنگ نگاره های پیش از تاریخ غار علیصدر تقلبی هستند، ادامه داد: پس از پیگیری از همتی ازندریانی متوجه شدم که او معتقد است این نقش نگاره ها را شخصا کشف نموده و درصدد انتشار مقاله ای علمی نیز در این خصوص هست. او قصد داشته بعد از انتشار مقاله، آن را خبری کند. گویا اهالی دانشگاه نیز انتشار مقاله برایشان بیش از خود اثر و راستی آزمایی آن اهمیت دارد. با انتشار این اخبار، علی هژبری (باستان شناس) در پیامی اظهار داشت که نقش های غار علیصدر جعلی هستند و گویا در اواخر دهه 80 شمسی، شخصی به نام باباپیری برای ساخت مستند خود به این بخش از غار می رود و این تصاویر را روی بدنه غار میکشد و در نهایت بعد از سرانجام کار، بدون آنکه این تصاویر را پاک کند، از غار خارج می گردد.

بنابراین گزارش، با توجه به صحبت های همتی ازندریانی که برای بدست آوردن نتایج کامل تر و بررسی رنگدانه ها باید مطالعات بیشتری انجام گردد، میتوان به این نتیجه رسید که اطلاعاتی که به وسیله عضو هیئت علمی دانشگاه بوعلی سینا همدان ارائه شده، پایه علمی ندارد و براساس بررسی آزمایشگاهی نبود.

زندی توضیح داد: هرچند در تماس های مجدد با رضاپور متوجه شدم که ایشان هم درخصوص قدمت و اصالت این نقش ها در ابهام هستند اما عکسی از سال 1381 برایم ارسال کرد که آلمانی ها هنگام نقشه برداری از غار از این تصاویر عکاسی نموده اند. یعنی میتوان گفت بعضی از این نقش ها در سال 1381 در این بخش از غار بوده اند.

او در ادامه با اشاره به نوع رنگی که این نقوش با آن ترسیم شده اند، گفت: در همدان تعداد زیادی سنگ نگاره پیش از تاریخ داریم که در منطقه ها مختلف قرار دارند. رنگ سبزی که در این نقوش بکار رفته، عجیب است و گویا به وسیله شخصی رنگ شده که متعلق به دوره پیش از تاریخ نیست. البته در این خصوص نیز با همتی ازندریانی صحبت کردم و ایشان گفت چند نمونه نقش نگاره از این رنگ را داریم و در دوره ای از این رنگ ها در نقش نگاره های غارها استفاده نموده اند، اما باید آزمایش گردد. اینگونه که تعیین است گویا این باستان شناس نیز آزمایشی روی این رنگ ها انجام نداده و براساس تجربه و دانش گذشته خود این صحبت ها را مطرح نموده است.

زندی گفت: ما از این نمونه نقش نگاره ها زیاد داریم اما اینگونه به نظر می رسد که شخصی نمونه هایی از سنگ نگاره های مختلف را آورده و یک جا نقاشی نموده است. بعضی بسیار ظریف هستند و بعضی دیگر خیر. این مورد باید بررسی گردد.

بعضی از فعالان میراث فرهنگی به این نکته اشاره دارند که ظاهرا در سال 1382 یا 1383 نیز شاهد انتشار چنین خبرهایی بودیم اما بعد از انتشار خبر تعیین شد که نقوش تقلبی و به وسیله عوامل شرکت بهره بردار ترسیم شده بودند تا دستمایه تبلیغات برای جذب جهانگرد بیشتر گردد. از این رو شاید این بار نیز چنین امری تکرار شده باشد. البته طرح موضوع ارسال پرونده غار علیصدر برای ثبت در لیست میراث جهانی یونسکو نیز شائبه هایی برای بالا آوردن غار به صدر خبرها را ایجاد نموده است.

در نهایت حامد وحدتی نسب (انسان شناس و باستان شناس پیش از تاریخ) با اشاره به شباهت یکی از گوزن های نقاشی شده بر روی دیوار غار علیصدر با نقاشی صخره ای، نقش گوزن هومیان واقع در کوهدشت لرستان، گفت: به طرز مشکوکی بیش از حد این دو تصویر شبیه به هم هستند. در واقع گوزن غار علیصدر کپی عین به عین گوزن هومیان است.

او ادامه داد: باتوجه به شباهت این دو طرح میتوان گفت یا در دوران معاصر شخصی که نقش گوزن هومیان را دیده، آن را کپی نموده و در غار علیصدر نیز کشیده و بعد عامدانه آن را تخریب کرد یا شخصی که پیش از تاریخ نقش گوزن هومیان را کشیده، نقش غار علیصدر را هم کشیده است، چرا که احتمال تصادفی بودن شباهت این دو نقش به یکدیگر تقریبا بعید است.

به گفته وحدتی نسب، به لحاظ سبک شناسی نقش گوزن هومیان در ایران منحصر بفرد است و از آنجایی که به نوعی خاص کشیده شده و با سایر نقاشی های دیواری که در نقاط دیگر می بینیم، فرق دارد، تماشا تصویری شبیه به آن در غار علیصدر که حتی شاخ های گوزن عین گوزن هومیان است، شک برانگیز است. تا به امروز در جای دیگری چنین نقشی شناسایی نشد بنابراین بطور قطع میتوان گفت نقش های غار علیصدر تقلبی هستند.

او گفت: نقش نگاره با رنگ مایه سبز از دوره پیش از تاریخ نداریم و اگر بخواهیم علمی صحبت کنیم، بخشی از این سنگ نگاره ها کاملا تقلبی هستند. حتی تصویر شکارچی با کمان کپی شده از نقاشی های غار دوشه است و گویا شخصی این نقاشی ها را در کتاب ها دیده و آنجا نقش نموده و بگونه ای درست نموده که قدیمی به نظر بیاید.