سرنوشت غذایی که در بشقاب تان مانده - نقد و بررسی کالاهای دیجیتال

به گزارش نقد و بررسی کالاهای دیجیتال، خودتان را بعد از یک مهمانی بزرگ تصور کنید؛ در آشپزخانه کنار سطل زباله ایستاده اید و در حالیکه در آن باز است سعی دارید با کشیدن قاشق روی بشقاب، به جامانده غذاها را به سطل بریزید. حتی اگر مخالف تمام عیار دور ریز غذا باشید، باز هم این صحنه برای تان آشناست.

وقتی ما غذایی را دور می ریزیم، تنها چند لقمه را از بین نبرده ایم، بلکه زمینه را برای نابود شدن میلیون ها هکتار جنگل، ذخایر آبی، گونه های حیوانی و گیاهی فراهم نموده ایم. موضوع فقط هدر رفتن غذا نیست! با فاسد شدن غذای دور ریخته شده،گازهای گلخانه ای منتشر می گردد. بسیاری از ما، همه یا لااقل بخشی از این جریان آسیب زا را می شناسیم! اما در نهایت دست به دست هم می دهیم تا حدود یک میلیارد تن غذا در دنیا هدر برود.

فائو در سال 2011 گفته بود 30 درصد از مواد غذایی دنیا هدر می رود؛ یعنی چیزی در حدود روزانه 614 کیلوکالری! (معادل 10 تخم مرغ یا 21 عدد هویج به ازای هرفرد)، پس فکر نمی کنید زمان آن رسیده که فکری برای کاهش ضایعات غذایی بکنیم.

دور ریز غذا ؛ نگرانی دنیا مدرن

سالهاست که هدر رفت و ضایعات مواد غذایی به نگرانی دنیای تبدیل شده است. به زبان ساده موضوع از این قرار است؛ علت اصلی هدر رفت غذا در کشورهای مختلف فرق دارد. در کشور های پیشرفته و غنی عمده هدر رفت غذا در بخش خرده فروشی و مصرف نماینده دیده می گردد، که اغلب به علت رفتار مصرف نماینده و بعلاوه عرضه بیش از تقاضا رخ می دهد. در کشورهایی با عایدی پایین تر هدر رفت غذا بیشتر به علت تکنیک های نامناسب برداشت، امکانات ذخیره سازی و سرمایشی ناکارآمد و نبود زیرساخت برای حمل و نقل مواد غذایی در مراحل اولیه عرضه مواد غذایی اتفاق می افتد.

با اسراف و هدر دادن غذا، شانس دستیابی گرسنگان به غذا را کم می کنیم.

از دست دادن غذا (Food Loss)

هدر رفت عبارت است از کاهش کمیت یا کیفیت غذا، به علت تصمیمات و اقدامات تامین نمایندگان، ارائه دهندگان و مصرف نمایندگان مواد و خدمات غذایی. از نظر تجربی به هر غذایی که در طول زنجیره تامین مواد غذایی (از زمان برداشت، کشتار یا صید تا قبل از سطح خرده فروشی) دور ریخته شده و مجددا وارد چرخه استفاده یا فراوری دیگری نگردد، هدر رفت مواد غذایی می گویند. در کشورهای در حال توسعه %40 مواد غذایی در مرحله برداشت یا فرآوری از بین می فرایند.

ضایعات غذایی (Food Waste)

ضایعات غذایی به کاهش کمیت یا کیفیت مواد غذایی ناشی از تصمیمات و اقدامات خرده فروشان، ارائه دهندگان خدمات غذایی و مصرف نمایندگان اشاره دارد. در کشورهای پیشرفته 40% مواد غذایی در مرحله مصرف یا خرده فروشی هدر می فرایند.

شاید بپرسید در دنیای که شمار گرسنگان روز به روز بیشتر می گردد، چطور آمار هدر رفت منابع غذایی تا این مقدار بالاست. این اتفاق همواره یک علت ندارد و دلایل زیر به بالا رفتن آمار آن دامن می زنند:

-محصولات تازه ای که قابل قبول تلقی نمی گردد؛ به عنوان مثال ممکن است از نظر شکل، مقدار و رنگ با سطح توقعات مغایر بوده و اغلب در طول عملیات سورتینگ (یکدست سازی) از زنجیزه تامین حذف گردد.

-غذاهایی که تاریخ شان در شرف اتمام برترین زمان مصرف یا بعدتر از آن است؛ که معمولا به وسیله خرده فروشان و مصرف نمایندگان دور ریخته می شوند.

-مقادیر زیادی از غذای سالم دست نخورده یا به جای مانده از آشپزخانه های خانگی و مراکز غذاخوری دور ریخته می گردد.

هدر دادن 1.3 میلیارد تن غذا در دنیایی که در سال های آینده حدود 9 میلیارد جمعیت خواهد داشت، آن هم در حالیکه 820 میلیون نفر شب را با شکم گرسنه صبح می نمایند مشکل بسیار بزرگی است. در آمریکا 14 درصد مواد غذایی فراوری شده هدر رفته و بیش از 90 درصد آن از محل های دفن زباله سر در می آورد که نتیجه آن فراوری 8% گازهای گلخانه ای (GHG) است.

برای برطرف این مشکل بزرگ باید مفهوم ولع انسان ها برای غذا را مهار کنیم و بفهمیم که علاوه بر اینکه یک کار غیر انسانی است، ضرر و زیان اقتصادی زیادی را هم در بر دارد؛ به طوری که هزینه از بین رفتن غذا به صورت سالانه حدود یک تریلیون دلار تخمین زده شده است.

فراوری غذا یکی از دلایل اصلی قطع درختان، استخراج آب، نابودی زیستگاه ها و تنوع زیستی است و مشکل اینجاست که یک سوم مواد غذایی متاثر از این فرآیند فراوری، در نهایت به هدر می رود.

همه این ها نشان دهنده آن است که ما به فراوری بیشتر احتیاج نداریم؛ بلکه در هر گوشه از دنیا و با هر نقشی که در چرخه فراوری یا مصرف غذا داریم، باید عملکرد متفاوتی از خود نشان دهیم. در طبیعت هر چیزی که از یک مرحله به جای مانده باشد، غذایی برای مرحله بعد خواهد بود. ما می توانیم در کشاورزی و زندگی مدرن از طبیعت درس بگیریم.

هدر رفت غذا در تمامی مراحل زنجیره تامین اتفاق می افتد، از مزرعه و سوپرمارکت گرفته تا رستوران ها. آژانس حفاظت از محیط زیست آمریکا هرم هدر رفت غذا را طراحی نموده است تا به ما یاری کند مواد غذایی به جای مانده را پیش از دور ریختن باز مصرف یا بازیافت نموده و آن ها را از چاله های دفن زباله دور کنیم.

پیشگیری از ایجاد ضایعات غذایی

کاهش هدر رفت در منبع یکی از اصلی ترین اقدامات است. مارک بیتمن، نویسنده کتاب چگونه همه چیز را بپزیم معتقد است زمانی که درباره ضایعات و هدررفت غذا حرف می زنیم، احتمالا درباره یکی از فعال ترین زمین های کشاورزی دنیا یعنی هارت لند آمریکا صحبت می کنیم که محصولاتی کشت می نمایند که یا اساسا به غذا تبدیل نمی شوند یا به غذای بد تبدیل می شوند.

اگر بخواهیم تعریف کنیم که سیستم غذایی ما باید چگونه باشد این برترین توصیف است: در واقع سیستم غذایی ما باید به گونه ای باشد که غذای مناسب را پرورش دهد، به افرادی که در حال پرورش آن هستند احترام بگذارد، زمینی را که برای رشد غذا استفاده می گردد غنی کند و این کار را به نحوی انجام دهد که غذای خوب و سالم برای مردم بیشتر فراوری گردد.

راهنمای کاهش دور ریز غذا

ضایعات غذایی به دور ریز غذا در صورت قابل استفاده بودن گفته می گردد. ضایعات غذایی در پی نگهداری نامناسب مواد غذایی، خرید بیش از حد احتیاج، بیرون ریختن به جای مانده غذا و درست کردن غذای بیش از مقدار به وجود می آید؛ بنابراین در زمینه دور ریز غذا ما به عنوان مصرف نماینده نقش پررنگی ایفا می کنیم.

با کاهش ضایعات غذایی علاوه بر اینکه دیگر از قبض خواربار فروشی با قیمت های نجومی خبری نیست، تاثیر منفی شخص شما بر محیط زیست هم کاهش خواهد یافت. در این جا به ارائه چند راه حل می پردازیم.

• همواره حواستان به چیزهایی که در آشپزخانه موجود است و باید زودتر مصرف گردد باشد.
• از مواد غذایی به خوبی نگهداری کنید، شرایطی که اغلب روی بسته بندی ذکر می گردد را به درستی رعایت کنید.
• خلاقیت به خرج دهید و با استفاده از غذای به جای مانده در وعده قبلی غذاهای نو درست کنید.
• هوشمندانه خرید کنید و تا حد امکان از خرید عمده محصولات غذایی پرهیز کنید. ما هم می توانیم از اولین رده این هرم یعنی کاهش خرید مواد غذایی آغاز کنیم، تهیه فهرست خرید یاری زیادی در این زمینه می نماید، آگاهانه خرید کنید یعنی درزمان خرید کردن به این فکر کنیم که چه زمان قرار است از چیزی که می خریم استفاده کنیم. مثلا اگر قصد نداریم به این زودی ها سوپ اسفناج درست کنیم پس احتیاجی نیست فعلا اسفناج بخریم.

آگاهانه خرید کنید، مایحتاج چند روز آینده تان را خریداری کنید تا دور ریز غذا کم گردد.

• سعی کنید تاریخ های ذکر شده روی لیبل های غذایی را به خوبی درک کنید. اصطلاح best before مصرف نمایندگان زیادی را دچار سوتفاهم می نماید؛ به این معنی که تا قبل از این تاریخ کیفیت محصول در بالاترین حد خود قرار گرفته است، اما همچنان بعد از این تاریخ هم برای استفاده کاملا سالم است. در حالی که می نماید که تاریخ انقضا به این معنی است که تا آن تاریخ، ماده غذایی برای مصرف ایمن است و دچار تغییر و فساد نخواهد شد.
• مواد غذایی که ته یخچال مانده اند را از یاد نبرید؛ اگر هنوز تصمیم نگرفته اید که چه غذایی درست کنید سری به یخچال تان بزنید و ببینید چه موادی مدت زیادی است در آن جا مانده و مصرف نشده و غذای تان را بر پایه آن انتخاب کنید.
• از قانون فایفو FIFO پیروی کنید، بدانید که اولین چیزی که خریده اید باید قبل از بقیه مصرف گردد.
• متعصب نباشید و میوه ها و سبزیجات با ظاهر نامتقارن و نامتعارف را خریداری و مصرف کنید. این محصولات به مقدار بقیه خوب هستند فقط و فقط از نظر ظاهری متفاوت اند.