تأثیر برندسازی علمی در نظام بین الملل، ضرورت تولید ثروت و قدرت با بهره گیری از دیپلماسی علمی - نقد و بررسی کالاهای دیجیتال

به گزارش نقد و بررسی کالاهای دیجیتال، مدیر روابط بین الملل دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال گفت: در سطح روابط بین الملل برندسازی در سه سطح سرمایه انسانی با تأکید بر شخصیت های سیاسی و فرهنگی، گردشگری و تمدن نوین اسلامی می تواند نقشی عمده ای در جایگاه ایران در نظام بین الملل داشته باشد.

به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری نقد و بررسی کالاهای دیجیتال، محدثه حسینی؛ دکتر محمدمهدی طهرانچی رئیس دانشگاه آزاد اسلامی در بخشنامه ای آیین نامه دیپلماسی علمی دانشگاه آزاد اسلامی را به معاونان، روسای مراکز و مدیران کل سازمان مرکزی و روسای استان ها، واحدها و مراکز آموزشی دانشگاه آزاد اسلامی ابلاغ کرد.

دکتر طهرانچی این بخشنامه را در راستای پیاده سازی راهبردهای نظام فرهنگی- تربیتی، نظام آموزشی، نظام پژوهش و فناوری، نظام مدیریتی و... همچنین تحقق اهداف اسناد بالادستی کشور در حوزه علم و فناوری نظیر سند جامع روابط علمی­ بین المللی ­جمهوری اسلامی ایران مصوب­ شورای ­عالی ­انقلاب فرهنگی و سیاست ­های کلان دانشگاه در حوزه علم و فناوری و دیپلماسی علمی ابلاغ نموده است.

آیین نامه دیپلماسی علمی دانشگاه آزاد اسلامی ابلاغ شد

دیپلماسی عمدتاً به قواعد و قوانینی اطلاق می شود که روابط بین الملل را از طریق دیدار و گفت وگوهای دیپلمات های رسمی برقرار می کند. به عبارت ساده تر دیپلماسی مجری سیاست خارجی در چارچوب قوانین و چشم اندازهای سیاست خارجی هر کشور است. درواقع به این قوانین دکترین سیاست خارجی گفته می شود که از طریق رئیس هر حکومت یا وزیر امورخارجه اعلام می شود و دیپلماسی باید در خدمت این دکترین قرار بگیرد.

دیپلماسی علمی قرار است از طریق سازوکار دیپلماسی بین دولت ها، موسسات، متخصصان و مردم ارتباط و تعامل هدفمند ایجاد کند. بی شک اگر کشوری به دنبال ایجاد فرصت برای توسعه علمی، فناوری و نوآوری باشد تنها راه دستیابی به آن، دیپلماسی علمی است.

بهره جستن از ظرفیت های علم و فناوری برای تحقق اهداف سیاست خارجی دولت ها و همچنین بهره گیری از ابزارهای دیپلماتیک و سیاست خارجی جهت ارتقا علم و فناوری در درون کشورها را نیز می توان از دیگر نتایج دیپلماسی علمی نام برد.

بهره برداری از جهتهای علمی و فناوری با دیپلماسی علمی/ چالش ها با تعامل علمی در کوتاه مدت حل می شود

گسترش فناوری های نوین کشور با دیپلماسی علمی/ پژوهش های مشترک از روش های اصولی دیپلماسی علم است

از این رو برای تبیین راهبردهای دیپلماسی علمی در دانشگاه آزاد با سکینه ببری گنبد، مدیر روابط بین الملل دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال به گفتگو پرداختیم. در ادامه مشروح این گفتگو را می خوانید.

نقد و بررسی کالاهای دیجیتال: دیپلماسی علمی چه کمکی به پیشرفت کشور در حوزه فناوری و ارتقای علمی می کند؟ توضیح بفرمایید.

ببری گنبد: دانش، آشکارترین وسیله عزت و قدرت یک کشور است. روی دیگر دانایی، توانایی است. دنیای غرب به برکت دانش خود بود که توانست برای خود ثروت و نفوذ و قدرت 200 ساله فراهم کند و باوجود تهیدستی در بنیان های اخلاقی و اعتقادی، با تحمیل سبک زندگی غربی به جوامع عقب مانده از کاروان علم، اختیار سیاست و اقتصاد آن ها را به دست گیرد. این عباراتی است که در بیانیه گام دوم انقلاب در بخش پژوهش از مورد تاکید رهبر معظم انقلاب قرار گرفت.

تولید ثروت و قدرت با بهره گیری از دیپلماسی علمی

عزت و قدرت دو ستون پیشرفت کشور محسوب می شود. امروزه قدرت فارغ از وجوه سخت افزاری بازنمایی نرم افزارانه نیز دارد. بدین معنا که الزاماً کشوری با جغرافیایی وسیع، جمعیت فراوان، منابع طبیعی و دیگر منابع عینی قدرت نقش پذیری مقتدرانه را ایفا نمی کند هرچند همه این ها لوازم قدرتمندی محسوب می شود اما در عصر حاضر دیپلماسی علمی می تواند به تولید ثروت و قدرت منجر شود.

دیپلماسی علمی تلاش در جهت کسب برتری و رهبری در جنبش نرم افزاری و تولید علم است و این همان بعد قدرت نرم است. از این منظر کسب مرجعیت علمی مستلزم بهره گیری از ابزارهایی است که این مهم را تسهیل کند.

نقد و بررسی کالاهای دیجیتال: به نظر شما ضرورت پرداختن به دیپلماسی علمی چه اهمیتی دارد؟

ببری گنبد: دیپلماسی علمی از ابزارهای مهم دولت ها برای بهره گیری از ظرفیت های علم و فناوری برای تحقق اهداف سیاست خارجی دولت ها و نیز استفاده از قابلیت های دیپلماسی برای پیشبرد علم و فناوری اطلاق می شود.

مروری بر برخی اسناد بالادستی در این حوزه می تواند ضرورت طرح آن را بیش ازپیش نمایان کند قانون پنجم توسعه، نقشه جامع علمی کشور، سند تحول راهبردی، چشم انداز افق 1404 و بیانیه های آموزش عالی برای قرن آینده. علاوه بر این اسناد که همگی به مرجعیت علمی ایران در منطقه تأکید دارند.

موقعیت ژئومتریکی ایران و موقعیت همسایگان به ویژه همسایگان شرقی و شمالی و حاشیه خلیج فارس، عراق، سوریه و لبنان ظرفیت بالقوه ای است که با توجه به توانمندی علمی ایران می توان در جهت تعاملات دانشگاهی و بسترسازی مرجعیت علمی برنامه بلندمدت ترتیب داد.

مدیر روابط بین الملل دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال گفت: بخش اعظمی از تکنولوژی که امروز در داخل از آن استفاده می کنیم، وارداتی است. متأسفانه بیشتر کشورهای صادرکننده این تکنولوژی با روینمودهای استعماری به تعامل با کشورهای مصرف کننده می اندیشند.

البته حاشیه خلیج فارس مدت هاست که توسط دانشگاه های غربی به نوعی تصاحب شده اما افغانستان، پاکستان برخی مناطق قفقاز هنوز می توانند ظرفیت بالقوه ای دراین باره به شمار فرایند.

نقد و بررسی کالاهای دیجیتال: پژوهش های مشترک علمی و فناوری چگونه موجب ارتقای علمی دانشگاه ها می شود؟

ببری گنبد: تعاملات مشترک علمی به دلیل منافع متقابل آن در راستای قدرت افزایی و ثروت آفرینی قابل تحلیل است. نوآوری در حوزه های فناوری، جذب توریست علمی در حوزه برند سازی آموزشی و تلاش برای ایجاد همگرایی آموزشی حول ارزش های اجتماعی و فرهنگی کشورها، بسترهایی را برای ارتقا علمی دانشگاه فراهم می کند.

بر اساس آمار اسکوپوس و به نقل از پایگاه استنادی علوم دنیا اسلام، ایران در سال 2000 تنها 0.14 درصد از تولید علم دنیا را در اختیار داشته است. این رقم در سال 2010 به 1.2 درصد از کل کمیت علم دنیا رسیده و در فاصله سال های 2011 تا 2015 سهم ایران از کل تولید علم دنیا از مرز 1.5 درصد عبور نموده است و در سال 2019 سهم ایران از کل تولید علم دنیا 1.9 درصد است.

نقد و بررسی کالاهای دیجیتال: به اشتراک گذاشتن تجربیات علمی کشورها چه تأثیری بر شکوفایی علمی نخبگان دانشگاهی دارد؟

ببری گنبد: تجربه زیستی کشورهای مختلف به ویژه کشورهایی که سابقه روابط خارجی مثبت داشته ایم می تواند در بهره مندی از دانش روز دنیا بسیار تأثیرگذار بوده و بر شکوفایی علمی نخبگان دانشگاه بیفزاید.

بخش اعظمی از تکنولوژی که امروز در داخل از آن استفاده می کنیم، وارداتی است. متأسفانه بخش عمده ای از کشورهای صادرکننده این تکنولوژی با روینمودهای استعماری به تعامل با کشورهای مصرف کننده می اندیشند.

در این حوزه باید علاوه بر هوشمندی در شناسایی تهدیدات به مصونیت افزایی در بهره مندی از این دانش و فناوری نیز اندیشید و تجربیات کشورهای نوظهور مثل کشورهای حوزه بریکس، حوزه آسیای جنوب شرقی، حوزه کشورهای پیشرو دنیا اسلام می تواند از مهم ترین همکاران بین المللی دانشگاهی محسوب شوند.

نقد و بررسی کالاهای دیجیتال: حرکت دانشگاه آزاد اسلامی را برای تحقق دیپلماسی علمی چگونه ارزیابی می کنید؟

ببری گنبد: عزم جدی دراین باره وجود دارد؛ به ویژه با ابلاغ بخشنامه اخیر دیپلماسی علمی می توان آن را مشهود دانست. البته قانون گذاری در عرصه آموزش و پژوهش و رفع محدودیت های موجود در خصوص نحوه همکاری استادان و دانشجویان تحصیلات تکمیلی، پیش بینی و احصا تهدیدات احتمالی پیش روی برخی تعاملات بین المللی می تواند آن را تکمیل کند.

یکی از اقدامات اخیر دانشگاه آزاد اسلامی آموزش زبان فارسی به دانشجویان بین المللی به راهبری واحد تهران شمال است که یکی از ابزارهای قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران در ترویج فرهنگ ایرانی اسلامی و تبیین الگوی اسلامی پیشرفت به شمار می رود.

نقد و بررسی کالاهای دیجیتال: مأموریت مراکز تحقیقاتی مشترک با مراکز معتبر علمی بین المللی را تشریح بفرمایید.

ببری گنبد: طبق آنچه در سند متأخر پیرامون دیپلماسی علمی دانشگاه آزاد آمده برگزاری دوره های مشترک آموزشی با دانشگاه های معتبر خارجی و مشارکت در اجرای طرح های پژوهشی و فناوری بین المللی، برگزاری دوره ها و کارگاه های علم و فناوری در واحدهای دانشگاهی، برگزاری نمایشگاه های ویژه علم و فناوری، راه اندازی دوره های آموزشی پسادکتری، ایجاد مؤسسات پژوهشی و آزمایشگاهی مشترک با دانشگاه های مطرح و معتبر دنیا، تعامل با سازمان های بین المللی و ایرانیان حاضر در این سازمان ها، راه اندازی پارک علم و فناوری، مراکز رشد واحدهای فناور و نشریات علمی و تخصصی با مشارکت دانشگاه های مطرح و معتبر دنیا در واحدهای دانشگاهی مستعد و... از دیگر راهبردها و اقدامات مبتنی بر دیپلماسی علمی معرفی شده است.

این گام ها باید به صورت استراتژیک طراحی شود، به طور مثال برنامه ریزی برای همکاری با دانشگاه های دنیا اسلام، همکاری با آیسسکو سازمان اسلامی، آموزشی، علمی و فرهنگی.

آیسسکو سال ها است با دانشگاه های دولتی در تعامل است، فرصت های پژوهشی مشترکی مانند برنامه پژوهشی جندی شاپور، پژوهشی مشترک، پژوهش های کاربردی آن فرصت های علمی زیادی برای دانشگاه های همکار داخلی فراهم آورده است که واحدهای دانشگاه آزاد نیز در راستای دیپلماسی علمی باید از آن ها بهره ببرد.

نقد و بررسی کالاهای دیجیتال: مأموریت مطالعاتی اعضای هیئت علمی و دانشجویان دکتری با اولویت طرح پایش انجام می شود؟ توضیح بفرمایید.

ببری گنبد: مسلماً دراین باره مقررات و آیین نامه هایی پیش بینی هایی داشته است؛ اما طرح پایش و ابتکار عمل آن برای طبقه بندی و مسئله یابی امر دانش و فناوری و ارتباط آن با بدنه جامعه و صنعت می تواند مأموریت های مطالعاتی هریک از نخبگان دانشگاه آزاد اسلامی را هدفمند کند.

نقد و بررسی کالاهای دیجیتال: دیپلماسی علمی به چه میزان در رفع چالش های کشور می تواند مؤثر واقع شود؟

ببری گنبد: در سطح روابط بین الملل برندسازی در سه سطح سرمایه انسانی با تأکید بر شخصیت های سیاسی و فرهنگی، توریستی و تمدن نوین اسلامی می تواند نقشی عمده ای در جایگاه ایران در نظام بین الملل داشته باشد. هم چنین برخورداری از مرجعیت علمی می تواند جهت تولید ثروت، بومی سازی دانش و مصونیت افزایی را فراهم نموده و بخش عمده ای از چالش های مربوط به این حوزه را به فرصت ها بدل سازد.

تمرکز بر الگوی توسعه علمی و تبدیل شدن ایران به یکی از قطب های اصلی در حوزه دانش اهمیت زیادی در ارائه چهره مثبت و باطل شدن تبلیغات ایران هراسی دارد.

4084/