فرصت ها و پتانسیل های موجود در نمایشگاه اکسپو 2020 چیست؟ - نقد و بررسی کالاهای دیجیتال

به گزارش نقد و بررسی کالاهای دیجیتال، گزارش آشنایی فعالان مالی و هیات های تجاری اعزامی به نمایشگاه اکسپو 2020 به وسیله مرکز پژوهش های اتاق ایران منتشر شد. در این گزارش فرصت ها و پتانسیل های موجود در اقتصاد امارات متحده عربی آنالیز شده است.

در بخشی از این گزارش آمده است: از مهرماه سال 1400 نمایشگاه اکسپوی دبی به مدت 6 ماه در کشور امارات شروع به کار نموده است. میزبانی این نمایشگاه نه تنها اتفاق مهمی برای اقتصاد امارات و دبی بوده، بلکه به علت موقعیت جغرافیایی و روابط فرهنگی و بازرگانی تاریخی بین ایران و امارات، فرصتی طلایی برای فعالان اقتصادی ایرانی نیز به شمار می رود. لذا شرکت هیات های تجاری ایران در نمایشگاه اکسپو 2020 دبی و رویدادهایی که در حاشیه آن برگزار می گردد، می تواند موجب برقراری پیوند بین فعالان اقتصادی ایرانی و اماراتی را برای افزایش و تسهیل تجارت کالاها و خدمات دو کشور و سرمایه گذاری مشترک بین آن ها فراهم آورده و گشایش هایی را برای اقتصاد ایران رقم بزند.

در بخش نخست گزارش با استفاده از داده های سایت پیچیدگی اقتصادی نسبت به معرفی اقتصاد امارات اقدام شده است. در سال 2019 اقتصاد امارات 248 میلیارد دلار صادرات و 235 میلیارد دلار واردات را تجربه نموده است و به عنوان بیست و چهارمین صادرکننده و بیست و دومین واردکننده بزرگ جهانی از جایگاه قابل توجهی در اقتصاد بین المللی و زنجیره های ارزش جهانی برخوردار است.

آنالیز داده های صادراتی و وارداتی این کشور، دو مسئله در خصوص اقتصاد امارات که می تواند برای سیاست گذاران ما حائز اهمیت باشد را به روشنی نشان می دهد:

اول آنکه اقلام عمده صادراتی و وارداتی امارات هم پوشانی بسیار بالایی با یکدیگر دارند و این مسئله نشان دهنده آن است که صادرات مجدد نقش ویژه ای در اقتصاد امارات دارد. توجه به این نکته از زاویه موقعیت خاص ایران و شرایط تحریمی موجود می تواند بسیار برای ایران کلیدی باشد. به عبارتی حداقل در کوتاه مدت و تا زمان برطرف شدن کامل محدودیت های تجاری و اقتصادی ایران، بخش خصوصی می تواند از ظرفیت های موجود در اقتصاد امارات برای حفظ حیات تجاری خود استفاده نموده و این کشور به عنوان یک سکو برای صادرات کالاهای ایرانی عمل نماید. به این معنا که با توجه به آنکه بعلت محدودیت های موجود، ایران قادر به فعالیت و حضور مستقیم در بازارهای بین المللی نمی باشد، اما تمایل امارات به استراتژی صادرات مجدد این فرصت را بوجود آورده است که تاجران ایرانی کالاهای خود را با حاشیه سود کمتر به امارات صادر کند و از این طریق تا زمانی که محدودیت های موجود برطرف گردد، هم سهم خود در بازارهای بین المللی را حفظ کنند و هم از بنیه فراوریی و صادراتی کشور در مقابل تحریم ها محافظت می کنند.

دوم آنکه آمار فراوری ناخالص ملی و تجارت خارجی امارات گویای آن است که ظرفیت های بسیار قابل توجهی برای توسعه تجارت با این کشور وجود دارد و با در نظر گرفتن موقعیت جغرافیایی و روابط تاریخی و فرهنگی سطح فعلی مبادلات را به هیچ عنوان نمی توان مطلوب ارزیابی نمود. در حال حاضر ایران جزء شرکای اصلی صادراتی و وارداتی امارات به حساب نمی آید و حجم تجارت بین دو کشور در مقایسه با آمار کل تجارت خارجی امارات ناچیز است.

در بخش دوم گزارش بر روی روابط تجاری دو کشور تمرکز شده است. به طور تعیین 57.6 درصد از کل صادرات ایران به امارات به ارزش 656 میلیون دلار را نفت خام تشکیل می دهد. این درحالی است که هیچ کالای دیگری در این سبد، سهم بالاتر از 4 درصد ندارد. پانزده قلم کالای اصلی صادراتی ایران به امارات در این گزارش آنالیز قرار گرفته است.

این آمار از آن حیث می تواند برای بازرگانان بخش خصوصی دارای اطلاعات مفیدی باشد که نشان می دهد در سطح فناوری و امکانات موجود در کشور چه محصولاتی بیشترین قدرت رقابت پذیری در اقتصاد امارات را دارا هستند و با توجه به سهمی که کالاهای ایرانی در این بازار به خود اختصاص داده اند، می توان نتیجه گرفت که توسعه و افزایش صادرات اقلام مذکور برای بازرگانان بخش خصوصی به مراتب راحت تر و کم هزینه تر از ورود به بازارهایی است که تا به امروز کالاهای ایرانی نتوانسته اند در آن نقشی ایفا کنند.

آنالیز کالاهای وارداتی امارات نشان می دهد که غیر از نفت خام (2709)، شش قلم از کالاهای عمده صادراتی ایران، سهمی بالای 10 درصد در بازار وارداتی آن محصول در امارات دارند: سایر سبزیجات (0709)، سرب خام (7801)، ملون ها (0807)، انگور (0806)، ادویه (0910) و سیمان (2523) برترین عملکرد را به لحاظ تصرف بازار وارداتی امارات داشته اند.

در این میان سیمان با سهم 55.1 درصدی از کل واردات امارات، پیروز ترین محصول به شمار می آید. با توجه به سهم قابل توجه این شش قلم کالا در واردات امارات، می توان برداشت کرد که قیمت تمام شده این محصولات صادراتی ایران، از قدرت رقابت پذیری در بازارهای جهانی برخوردار می باشد. بنابراین این فرصت برای سایر بازرگانان و فراوریکنندگان ایرانی نیز وجود دارد که در این بازار نقش فعالی ایفا کنند. از بین این شش قلم کالا، توسعه سه قلم کالا شامل سایر سبزیجات، ملون ها و انگور به علت مسائل آبی و خشکسالی موجود در کشور با محدودیت فراوری روبرو است. سیمان، ادویه و سرب خام اما با توجه به ظرفیت های فراوریی موجود در کشور، گزینه بسیار مناسبی برای ورود بازرگانان داخلی و توسعه تجارت با امارات به شمار می فرایند.

آنالیز داده های موجود نشان می دهد که صادرات ایران مبتنی بر خام فروشی، صادرات کالاهای با سطح فناوری پایین، ارزش افزوده ناچیز و درجه پیچیدگی بسیار پایین است.

با توجه به جایگاه صادرات مجدد در اقتصاد امارات، انتظار می رود فرصت های قابل توجهی برای بازرگانان ایران نه فقط در محصولات معدنی و نفتی خام و محصولات کشاورزی، بلکه برای صادرات محصولات با پیچیدگی و سطح فناوری بالاتر که در حال حاضر نیز جزء اقلام صادراتی ایران به شمار می فرایند، شرایط خوبی در بازار امارات وجود داشته باشد.

به همین دلیل محصولات صادراتی که دارای سهم حداقل 001 درصد در سبد صادراتی ایران هستند (ارزش صادراتی بیش از 25 میلیون دلار) و در سال 2019 پیچیدگی بالاتر از صفر دارند و بعلاوه ارزیابی ظرفیت های موجود در اقتصاد امارات برای این کالاها در جدول شماره 1 مورد آنالیز قرار گرفته شده است.

داده ها نشان می دهد که تقریباً در تمامی کالاهای مورد نظر که شامل پلیمرهای استایرن-پروپولین پلیمر-خون، واکسن و سرم- شیشه شناور- هیدروکربن های آسیکلیک- ماشین آلات پردازش سنگ-شمش آهن نورد داغدیده-الکیل بنزن ها و الکیل نفتالن ها - اجزاء و قطعات و متفرعات وسایل نقلیه موتوری - سایر مصنوعات ریخته گری از چدن، آهن یا فولاد می گردد، کشور امارات هم واردات و هم صادرات قابل ملاحظه ای دارد و این ظرفیت در خصوص کالاهای مورد نظر در اقتصاد امارات وجود دارد که به عنوان کانالی برای توسعه صادرات کشور در نظر گرفته گردد.

در ادامه گزارش آمده است: بر اساس آمار مرکز تجارت بین الملل، تراز کل تجارت خدمات و خدمات تجاری امارات در سال 2020، مثبت و به ترتیب معادل 2.6 و 3.1 میلیارد دلار بوده است. تراز تجارت خدمات امارات در سرفصل های مسافرت، حمل ونقل، خدمات ساختمانی (فنی و مهندسی)، هزینه های استفاده از مالکیت فکری، خدمات مخابراتی، رایانه ای و اطلاعاتی، نیز مثبت بوده و تنها در سرفصل کالا و خدمات دولتی معادل 490 میلیون دلار منفی شده است.

در سال 2020 بیشترین مقدار صادرات خدمات امارات متحده عربی مربوط به سرفصل های مسافرت 24.6 میلیارد دلار، حمل ونقل 16.6 میلیارد دلار و خدمات مخابراتی، رایانه ای و اطلاعاتی 16.6 میلیارد دلار بوده است که با توجه به مقدار بسیار ناچیز واردات ایران در همین اقلام، در صورت تمایل فعالان اقتصادی ایرانی به واردات خدمات بیشتر از امارات در سرفصل های مشترک، این پتانسیل صادراتی در شرکت های اماراتی مهیا می باشد.

بیشترین مقدار صادرات خدمات ایران در سال 2018 مربوط به سه سرفصل مسافرت 5024 میلیون دلار، حمل ونقل 2473 میلیون دلار و خدمات ساختمانی (فنی و مهندسی) 1076 میلیون دلار بوده است. مقدار واردات خدمات امارات در سه سرفصل مسافرت، حمل ونقل و خدمات ساختمانی (فنی و مهندسی) در سال 2020 به ترتیب 15، 8.3 و 2 میلیارد دلار بوده است. لذا افزایش صادرات ایران در این اقلام نیز می تواند مورد توجه فعالان اقتصادی ایرانی قرار گیرد. افزایش صادرات کشور در این حوزه های خدماتی می تواند شرایط مساعدی برای بهبود اقتصاد ایران با توجه به سیاست های توسعه صادرات غیرنفتی در کشور جهت کاهش تمرکز بر صادرات نفتی و مشتقات آن فراهم سازد. در این راستا تمرکز بر حوزه های صادراتی زیر به بازگانان و هیات های تجاری شرکت کننده در نمایشگاه اکسپو و نمایشگاه های برگزار شده در حاشیه آن توصیه می گردد: خدمات فنی و مهندسی، حمل ونقل، مسافرت، خدمات بیمه و بازنشستگی و خدمات مخابراتی، رایانه ای و اطلاعاتی.

متن کامل گزارش را از اینجا بخوانید.